Burak
New member
Gider Pusulası Tevsik Zorunlu mu?
Vergi mevzuatında sıkça karşılaşılan ancak çoğu zaman yanlış anlaşılan belgelerden biri olan gider pusulası, özellikle vergi mükellefi olmayan kişilerden mal veya hizmet alımlarında karşımıza çıkar. Gider pusulası düzenlemenin amacı, kayıt dışılığın önlenmesi ve belge düzeninin sağlanmasıdır. Peki, bu belge gerçekten tevsik zorunluluğu kapsamında mıdır? Gider pusulası tevsik zorunlu mu? İşte bu soruya detaylı bir şekilde açıklık getireceğiz.
Gider Pusulası Nedir?
Gider pusulası, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi uyarınca, vergi mükellefi olmayan kişilerden yapılan mal ve hizmet alımlarında alıcının (mükellefin) düzenlemesi gereken bir belgedir. Gider pusulası aynı zamanda satıcı açısından fatura hükmündedir ve stopaj uygulanması gereken durumlarda vergi kesintisine esas alınır.
Örneğin, bir çiftçiden, esnaf muafiyet belgesine sahip bir kişiden ya da telif hakkı sağlayan bir sanatçıdan alınan mal veya hizmet karşılığında fatura alınamıyorsa, gider pusulası düzenlenerek işlem kayıt altına alınır.
Tevsik Zorunluluğu Nedir?
Tevsik zorunluluğu, Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesi ve ilgili tebliğler çerçevesinde, belirli tutarın üzerindeki işlemlerin banka, çek, havale, EFT gibi kayıtlı yollarla yapılmasını zorunlu kılar. 2025 yılı itibariyle bu sınır 30.000 TL olarak belirlenmiştir. Bu tutarın üzerindeki ödemelerin belge ile tevsik edilmesi gerekir, aksi halde hem alıcı hem de satıcı için özel usulsüzlük cezası gündeme gelebilir.
Gider Pusulası Tevsik Kapsamında mı?
Evet, gider pusulası tevsik zorunluluğu kapsamındadır. Gider pusulası ile belgelendirilen ödemeler, belirlenen limitin (2025 için 30.000 TL) üzerinde olduğu takdirde banka veya finansal kurumlar aracılığıyla yapılmak zorundadır. Aksi takdirde, hem belge düzenleme açısından hem de ödeme yöntemi açısından usulsüzlük oluşur.
Dolayısıyla, gider pusulası düzenlendiğinde, işlem tutarı belirlenen sınırı aşıyorsa, mutlaka banka aracılığıyla ödeme yapılmalıdır. Elden ödeme yapılması, belgelendirme yapılsa bile cezai sonuçlar doğurabilir.
Sık Sorulan Sorular ve Cevapları
Gider pusulası sadece vergiden muaf kişiler için mi düzenlenir?
Evet. Gider pusulası, vergi mükellefi olmayan kişilerden alınan mal ve hizmetler için düzenlenir. Vergi mükellefi olan birinden alınan hizmet veya mal için mutlaka fatura alınması gerekir. Gider pusulası bu durumda geçerli belge değildir.
Gider pusulası ile yapılan ödeme nasıl belgelenmelidir?
Eğer işlem tutarı tevsik sınırını aşıyorsa, ödeme banka, çek, havale, EFT gibi yollarla yapılmalı ve bu ödeme belgesi gider pusulasına eklenmelidir. Bu şekilde hem ödeme hem de belge düzeni kurallara uygun hale gelir.
Gider pusulası için stopaj yapılması gerekir mi?
Evet. Gider pusulası ile belgeye bağlanan bazı işlemler için stopaj yapılması gerekir. Örneğin; çiftçiden yapılan ürün alımlarında veya serbest meslek faaliyetlerinde belirli oranlarda gelir vergisi stopajı kesilmelidir.
Gider pusulasında KDV yer alır mı?
Normal şartlarda vergi mükellefi olmayan kişiden alınan hizmet veya mal için KDV hesaplanmaz. Ancak bazı özel durumlarda örneğin, serbest meslek faaliyeti gibi işlemlerde KDV hesaplanması gerekebilir. Bu durumda alıcı KDV sorumlusu olarak KDV’yi beyan ve öder.
Gider pusulası ile yapılan ödeme elden yapılırsa cezası ne olur?
Elden yapılan ödemelerde, tutar tevsik zorunluluğu sınırını aşıyorsa ve bu ödeme banka aracılığıyla yapılmamışsa, her bir işlem için özel usulsüzlük cezası kesilebilir. Ayrıca vergi incelemesinde bu tür ödemeler vergi ziyaı cezasına da neden olabilir.
Hangi Durumlarda Gider Pusulası Zorunludur?
- Vergi mükellefi olmayanlardan ürün/hizmet alınması
- Esnaf muafiyet belgesine sahip kişilerle çalışılması
- Çiftçilerden yapılan alımlar
- Telif ödemeleri
- Arızi serbest meslek kazançları
Bu gibi durumlarda gider pusulası hem belge düzeni açısından hem de vergi kesintisi açısından zorunludur.
Gider Pusulasında Olması Gereken Bilgiler Nelerdir?
- Düzenlenme tarihi
- Alıcı ve satıcının bilgileri
- Satılan mal veya hizmetin tanımı
- Tutar (brüt ve varsa stopajlı net)
- Stopaj oranı ve tutarı
- Tarafların imzaları
Gider Pusulası Elektronik Olarak Düzenlenebilir mi?
Evet. GİB tarafından yetkilendirilmiş sistemler üzerinden e-gider pusulası düzenlenebilir. Bu, hem belge düzeninde hataları önler hem de arşivleme kolaylığı sağlar. Ancak e-gider pusulası düzenleyebilmek için gerekli teknik altyapıya sahip olmak gerekir.
Gider Pusulası ile Belgelendirilen İşlem Vergi Denetiminde Geçerli midir?
Eğer gider pusulası, usulüne uygun şekilde düzenlenmiş ve ödeme banka gibi tevsik edilen yöntemlerle yapılmışsa, vergi denetimlerinde geçerli bir belgedir. Ancak eksik bilgi, yanlış stopaj oranı, imza eksikliği gibi durumlarda belge geçerliliğini yitirebilir.
Sonuç
Gider pusulası, vergi mükellefi olmayan kişilerle yapılan işlemlerde belge düzeni açısından çok önemli bir rol oynar. Ancak bu belgeyi sadece düzenlemek yeterli değildir. Özellikle 30.000 TL’yi aşan işlemlerde banka aracılığıyla ödeme yapılması, tevsik zorunluluğunun yerine getirilmesi açısından elzemdir. Aksi halde, usulsüzlük ve vergi ziyaı cezalarıyla karşılaşmak mümkündür. Dolayısıyla gider pusulası düzenleyen kişi veya kurumlar hem belge düzenine hem de ödeme yöntemine dikkat ederek işlem yapmalıdır.
Vergi mevzuatında sıkça karşılaşılan ancak çoğu zaman yanlış anlaşılan belgelerden biri olan gider pusulası, özellikle vergi mükellefi olmayan kişilerden mal veya hizmet alımlarında karşımıza çıkar. Gider pusulası düzenlemenin amacı, kayıt dışılığın önlenmesi ve belge düzeninin sağlanmasıdır. Peki, bu belge gerçekten tevsik zorunluluğu kapsamında mıdır? Gider pusulası tevsik zorunlu mu? İşte bu soruya detaylı bir şekilde açıklık getireceğiz.
Gider Pusulası Nedir?
Gider pusulası, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi uyarınca, vergi mükellefi olmayan kişilerden yapılan mal ve hizmet alımlarında alıcının (mükellefin) düzenlemesi gereken bir belgedir. Gider pusulası aynı zamanda satıcı açısından fatura hükmündedir ve stopaj uygulanması gereken durumlarda vergi kesintisine esas alınır.
Örneğin, bir çiftçiden, esnaf muafiyet belgesine sahip bir kişiden ya da telif hakkı sağlayan bir sanatçıdan alınan mal veya hizmet karşılığında fatura alınamıyorsa, gider pusulası düzenlenerek işlem kayıt altına alınır.
Tevsik Zorunluluğu Nedir?
Tevsik zorunluluğu, Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesi ve ilgili tebliğler çerçevesinde, belirli tutarın üzerindeki işlemlerin banka, çek, havale, EFT gibi kayıtlı yollarla yapılmasını zorunlu kılar. 2025 yılı itibariyle bu sınır 30.000 TL olarak belirlenmiştir. Bu tutarın üzerindeki ödemelerin belge ile tevsik edilmesi gerekir, aksi halde hem alıcı hem de satıcı için özel usulsüzlük cezası gündeme gelebilir.
Gider Pusulası Tevsik Kapsamında mı?
Evet, gider pusulası tevsik zorunluluğu kapsamındadır. Gider pusulası ile belgelendirilen ödemeler, belirlenen limitin (2025 için 30.000 TL) üzerinde olduğu takdirde banka veya finansal kurumlar aracılığıyla yapılmak zorundadır. Aksi takdirde, hem belge düzenleme açısından hem de ödeme yöntemi açısından usulsüzlük oluşur.
Dolayısıyla, gider pusulası düzenlendiğinde, işlem tutarı belirlenen sınırı aşıyorsa, mutlaka banka aracılığıyla ödeme yapılmalıdır. Elden ödeme yapılması, belgelendirme yapılsa bile cezai sonuçlar doğurabilir.
Sık Sorulan Sorular ve Cevapları
Gider pusulası sadece vergiden muaf kişiler için mi düzenlenir?
Evet. Gider pusulası, vergi mükellefi olmayan kişilerden alınan mal ve hizmetler için düzenlenir. Vergi mükellefi olan birinden alınan hizmet veya mal için mutlaka fatura alınması gerekir. Gider pusulası bu durumda geçerli belge değildir.
Gider pusulası ile yapılan ödeme nasıl belgelenmelidir?
Eğer işlem tutarı tevsik sınırını aşıyorsa, ödeme banka, çek, havale, EFT gibi yollarla yapılmalı ve bu ödeme belgesi gider pusulasına eklenmelidir. Bu şekilde hem ödeme hem de belge düzeni kurallara uygun hale gelir.
Gider pusulası için stopaj yapılması gerekir mi?
Evet. Gider pusulası ile belgeye bağlanan bazı işlemler için stopaj yapılması gerekir. Örneğin; çiftçiden yapılan ürün alımlarında veya serbest meslek faaliyetlerinde belirli oranlarda gelir vergisi stopajı kesilmelidir.
Gider pusulasında KDV yer alır mı?
Normal şartlarda vergi mükellefi olmayan kişiden alınan hizmet veya mal için KDV hesaplanmaz. Ancak bazı özel durumlarda örneğin, serbest meslek faaliyeti gibi işlemlerde KDV hesaplanması gerekebilir. Bu durumda alıcı KDV sorumlusu olarak KDV’yi beyan ve öder.
Gider pusulası ile yapılan ödeme elden yapılırsa cezası ne olur?
Elden yapılan ödemelerde, tutar tevsik zorunluluğu sınırını aşıyorsa ve bu ödeme banka aracılığıyla yapılmamışsa, her bir işlem için özel usulsüzlük cezası kesilebilir. Ayrıca vergi incelemesinde bu tür ödemeler vergi ziyaı cezasına da neden olabilir.
Hangi Durumlarda Gider Pusulası Zorunludur?
- Vergi mükellefi olmayanlardan ürün/hizmet alınması
- Esnaf muafiyet belgesine sahip kişilerle çalışılması
- Çiftçilerden yapılan alımlar
- Telif ödemeleri
- Arızi serbest meslek kazançları
Bu gibi durumlarda gider pusulası hem belge düzeni açısından hem de vergi kesintisi açısından zorunludur.
Gider Pusulasında Olması Gereken Bilgiler Nelerdir?
- Düzenlenme tarihi
- Alıcı ve satıcının bilgileri
- Satılan mal veya hizmetin tanımı
- Tutar (brüt ve varsa stopajlı net)
- Stopaj oranı ve tutarı
- Tarafların imzaları
Gider Pusulası Elektronik Olarak Düzenlenebilir mi?
Evet. GİB tarafından yetkilendirilmiş sistemler üzerinden e-gider pusulası düzenlenebilir. Bu, hem belge düzeninde hataları önler hem de arşivleme kolaylığı sağlar. Ancak e-gider pusulası düzenleyebilmek için gerekli teknik altyapıya sahip olmak gerekir.
Gider Pusulası ile Belgelendirilen İşlem Vergi Denetiminde Geçerli midir?
Eğer gider pusulası, usulüne uygun şekilde düzenlenmiş ve ödeme banka gibi tevsik edilen yöntemlerle yapılmışsa, vergi denetimlerinde geçerli bir belgedir. Ancak eksik bilgi, yanlış stopaj oranı, imza eksikliği gibi durumlarda belge geçerliliğini yitirebilir.
Sonuç
Gider pusulası, vergi mükellefi olmayan kişilerle yapılan işlemlerde belge düzeni açısından çok önemli bir rol oynar. Ancak bu belgeyi sadece düzenlemek yeterli değildir. Özellikle 30.000 TL’yi aşan işlemlerde banka aracılığıyla ödeme yapılması, tevsik zorunluluğunun yerine getirilmesi açısından elzemdir. Aksi halde, usulsüzlük ve vergi ziyaı cezalarıyla karşılaşmak mümkündür. Dolayısıyla gider pusulası düzenleyen kişi veya kurumlar hem belge düzenine hem de ödeme yöntemine dikkat ederek işlem yapmalıdır.